Lãi suất điều hành là gì? Tại sao NHNN giảm lãi suất điều hành?

Lãi suất điều hành chắc vẫn còn khá xa lạ đối với nhiều người, nhưng đây là một yếu tố quan trọng đối với thị trường tài chính. Vậy lãi suất điều hành là gì? Bài viết dưới đây Ngân hàng số Timo sẽ cung cấp cho bạn một số thông tin cơ bản về loại hình này nhé!

>> Xem thêm: Lãi suất là gì?

Lãi suất điều hành là gì?

Lãi suất điều hành là một công cụ, chính sách của ngân hàng nhà nước Việt Nam nhằm điều tiết các hoạt động tài chính và thúc đẩy nền kinh tế của quốc gia hoặc hỗ trợ hoạt động sản xuất của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp bằng biện pháp giảm lãi suất.

Lãi suất điều hành thường được sử dụng để định hướng cho các lãi suất thị trường. Việc tăng hay giảm lãi suất điều hành trên thị trường là chỉ đạo của NHNN và các tổ chức tín dụng, các ngân hàng thương mại sẽ là đơn vị thực hiện. Lãi suất điều hành cũng có thể ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái và giá cổ phiếu trên thị trường chứng khoán.

>> Tham khảo: NHNN giảm lãi suất điều hành thì Lãi suất ngân hàng nào cao nhất?

Các loại lãi suất điều hành được NHNN sử dụng

Tùy thuộc vào từng giai đoạn khác nhau, NHNN sẽ điều chỉnh và lựa chọn các loại lãi suất điều hành khác nhau để phù hợp với mục tiêu vĩ mô. Một số loại lãi suất điều hành thường được NHNN sử dụng như:

• Lãi suất cho vay trên thị trường mở (OMO)

Lãi suất OMO được hiểu là lãi suất mà NHNN đưa ra trong giao dịch bơm vốn cho các thành viên trên thị trường mở. 

Ví dụ, khi NHNN muốn tăng cung tiền thì sẽ mua tín phiếu kho bạc từ các ngân hàng thương mại (NHTM) và công chúng. Điều này giúp tăng lượng tiền cung ứng trên thị trường theo đúng mục đích của NHNN.

Trong trường hợp thanh khoản hệ thống thiếu vốn, NHNN sẽ chào mua Repo (mua sau đó bán lại) giấy tờ có giá từ các NHTM và cung ứng thanh khoản ra hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên hành động này chỉ mang tính chất tạm thời.

Lãi suất OMO là lãi suất linh hoạt, thường là do các NHNN chủ động điều hành quá trình thực hiện các công cụ về chính sách tiền tệ, hạn chế lạm phát hiệu quả.

• Lãi suất tín phiếu

Ngược lại, khi thanh khoản từ hệ thống NHTM bị dư thừa thì NHNN có thể rút lại tiền từ hệ thống bằng cách chào bán Outright (mua đứt bán đoạn) tín phiếu kho bạc kỳ hạn ngắn. 

• Lãi suất chiết khấu

Lãi suất chiết khấu là lãi suất mà NHNN tính trên các khoản tiền cho các ngân hàng thương mại vay để đáp ứng nhu cầu tiền mặt ngắn hạn hoặc bất thường của các ngân hàng này.

Khi tỷ lệ dự trữ tiền mặt không đủ, các ngân hàng thương mại sẽ vay tiền của NHNN để đảm bảo mức an toàn trong trường hợp khách hàng rút tiền. Lãi suất chiết khấu là công cụ thể hiện vai trò người cho vay cuối cùng khi không còn ai cung cấp dự trữ cho NHTM.

Nếu NHNN điều chỉnh lãi suất chiết khấu tăng, NHTM sẽ phải dè chừng khoản vay này và chủ động dự trữ nhiều hơn, từ đó cung tiền trong nền kinh tế sẽ giảm và ngược lại.

• Lãi suất tái cấp vốn

Lãi suất tái cấp vốn là lãi suất mà NHNN áp dụng cho các nghiệp vụ tái cấp vốn cho ngân hàng thương mại. Đây là lãi suất phạt của NHNN dành cho các NHTM cạn kiệt cả dự trữ lẫn giấy tờ có giá. Vì vậy, đây là mức lãi suất cao nhất trong các loại lãi suất điều hành.

• Lãi suất dự trữ bắt buộc

Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ phần trăm tiền gửi mà các NHTM buộc phải giữ làm dự trữ theo yêu cầu và gửi tại NHNN. Phần dự trữ bắt buộc các NHTM để tại NHNN và phần dự trữ vượt mức bắt buộc gọi chung là dự trữ, lãi suất mà NHNN trả cho phần dự trữ chênh lệch này gọi là lãi suất dự trữ bắt buộc.

Tại sao NHNN giảm lãi suất điều hành?

Ngân hàng nhà nước giảm lãi suất điều hành thể hiện rằng chính sách tiền tệ đang được nới lỏng nhằm kích thích tăng trưởng kinh tế, giảm thiểu tác động của sự suy giảm kinh tế hoặc ổn định thị trường tài chính.

Việc giảm lãi suất điều hành sẽ giúp giảm chi phí vay và tăng cơ hội đầu tư cho các doanh nghiệp và cá nhân, đẩy mạnh chi tiêu và tăng trưởng kinh tế. Đồng thời điều này có thể giảm áp lực lãi suất trên thị trường tài chính, làm giảm giá trị đồng tiền và tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu.

Mặt khác, việc giảm lãi suất điều hành cũng có thể tăng nguy cơ lạm phát và giảm giá trị tiền tệ, vì vậy trước khi đưa ra quyết định cần phải được cân nhắc và thực hiện một cách cẩn trọng.

Việc tăng hoặc giảm lãi suất điều hành ảnh hưởng đến kinh tế như thế nào?

Lãi suất điều hành được quyết định bởi NHNN và có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào tình hình kinh tế và chính sách của quốc gia.

Khi nền kinh tế đang phát triển quá nóng (nền kinh tế đang mở rộng với tốc độ không bền vững) và có nguy cơ gây ra sự suy giảm, lạm phát thì NHNN tăng lãi suất điều hành giúp kiềm chế lạm phát và ổn định lại tỷ giá. 

Trong bối cảnh lạm phát được kiểm soát, để tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, NHNN điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành sẽ tạo điều kiện để các NHTM giảm lãi suất huy động, từ đó giảm lãi suất cho vay. Như vậy, dòng vốn tín dụng từ ngân hàng cũng như dòng vốn vay trên thị trường sẽ trở nên rẻ hơn và các doanh nghiệp có thể tiếp cận dễ dàng hơn với các nguồn vốn tín dụng, vốn vay. Điều này giúp cho các doanh nghiệp sản xuất tốt hơn và có nguồn lực để thực hiện kế hoạch kinh doanh.

Bên cạnh đó, việc giảm lãi suất điều hành cũng làm cho VND lên giá, việc này cũng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu.

Nhìn chung, việc tăng hoặc giảm lãi suất điều hành có tác động rất lớn đến nền kinh tế. Do đó, NHNN sẽ cân nhắc cẩn thận và phải đảm bảo an toàn cho thị trường tài chính, tăng trưởng kinh tế, lạm phát được kiểm soát và ổn định.

Thông qua bài viết trên, Timo đã giúp bạn tìm hiểu thêm về lãi suất điều hành là gì và một số loại lãi suất điều hành mà NHNN thường sử dụng để điều chỉnh chính sách tiền tệ. Hy vọng những chia sẻ này sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích. Theo dõi Timo để cập nhật nhiều thông tin hữu ích và thú vị hơn nữa nhé!